De pensioentransitie brengt naar verwachting een aanzienlijke toename van vragen en begeleidingstrajecten met zich mee. Partijen die nu inzetten op AI als ondersteuning in het transitieproces zoeken daarbij nadrukkelijk oplossingen in artificial intelligence (AI). Hoewel AI enorme potentie heeft om processen te versnellen en te vereenvoudigen, brengt het ook specifieke risico’s met zich mee, waaronder aansprakelijkheidsvraagstukken en ethische uitdagingen.
AI-systemen maken nog regelmatig fouten. Dit kunnen relatief onschuldige fouten zijn, maar ook ernstige vergissingen met ingrijpende gevolgen, zoals incorrecte advisering of het verkeerd inschatten van klantprofielen. Aangezien pensioenkeuzes zeer impactvol zijn voor deelnemers, kunnen fouten verstrekkende gevolgen hebben voor het individu en leiden tot aanzienlijke aansprakelijkheidsrisico’s voor adviseurs en consultancybedrijven.
Volgens diverse specialisten, genoemd in een interview met Assurantie Magazine, geldt AI als een ‘hulppersoon’. Dit betekent dat degene die AI inzet, aansprakelijk is voor fouten en schade die voortkomen uit de inzet ervan, zelfs wanneer AI autonoom handelt. Vooral vanwege het zelflerende en vaak ondoorzichtige (black box) karakter van AI-systemen, is het moeilijk fouten duidelijk aan te wijzen en te bewijzen. Dit stelt hoge eisen aan het gebruik van AI binnen gevoelige domeinen zoals pensioenadvisering.
Beroepsaansprakelijkheidsverzekeringen bieden momenteel beperkte dekking voor fouten van AI-systemen, waarbij AI-gerelateerde fouten vaak expliciet worden uitgesloten. Partijen die nu inzetten op AI als ondersteuning in het transitieproces dienen zich bewust te zijn van deze verzekeringsbeperkingen en expliciete afspraken te maken over aansprakelijkheid met leveranciers van AI-software.
Weadvize pleit ervoor om AI te combineren met menselijke begeleiding. Niet alleen om de kwaliteit en betrouwbaarheid van advies te verhogen en menselijke maat te garanderen, maar ook om aansprakelijkheidsrisico’s effectief te beheersen. Menselijke adviseurs kunnen hierbij functioneren als kritische toets en vangnet voor mogelijke fouten van AI-systemen.
Conclusie: Weadvize ziet een belangrijke, aanvullende rol weggelegd voor menselijke begeleiding naast AI-technologie in het Wtp-keuzebegeleidingstraject. Door bewuste inzet van menselijke controle kunnen potentiële aansprakelijkheidsrisico’s beperkt worden en kan kwalitatief hoogwaardige advisering worden gegarandeerd.
Recente reacties